Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a NASA dokonali unikalnego pomiaru, który wskazuje, że dżet, orzący przestrzeń z prędkością większą niż 99,97% prędkości światła, został napędzony przez tytaniczną kolizję dwóch gwiazd neutronowych.
Wybuchowe wydarzenie, nazwane GW170817, zostało zaobserwowane w sierpniu 2017 roku. Wybuch wyzwolił energię porównywalną do eksplozji supernowej. Była to pierwsza łączna detekcja fal grawitacyjnych i promieniowania gamma z fuzji podwójnej gwiazdy neutronowej.
Był to ważny przełom w trwających badaniach tych niezwykłych zderzeń. Następstwa tej fuzji były wspólnie obserwowane przez 70 obserwatoriów na całym świecie i w przestrzeni kosmicznej, w szerokim zakresie widma elektromagnetycznego, oprócz detekcji fal grawitacyjnych. Zapowiadało to znaczący przełom w powstającej dziedzinie astrofizyki domen czasowych i wielu posłańców, czyli wykorzystania wielu „posłańców”, takich jak światło i fale grawitacyjne, do badania wszechświata jako zmieniającego się w czasie.
Naukowcy szybko wycelowali Hubble’a w miejsce wybuchu zaledwie dwa dni później. Gwiazdy neutronowe zapadły się w czarną dziurę, której potężna grawitacja zaczęła przyciągać materiał w jej kierunku. Materiał ten utworzył szybko wirujący dysk, który wygenerował dżety poruszające się na zewnątrz od swoich biegunów. Ryczące dżety rozbijały i zmiatały materiał znajdujący się w rozszerzającej się skorupie szczątków eksplozji. Obejmowało to kleks materiału, przez który wyłonił się dżet.
Chociaż wydarzenie miało miejsce w 2017 roku, naukowcy potrzebowali kilku lat, aby wymyślić sposób na analizę danych z Hubble’a i danych z innych teleskopów, aby namalować ten pełny obraz.
Obserwacje Hubble’a zostały połączone z obserwacjami z wielu radioteleskopów National Science Foundation pracujących razem w ramach interferometrii o bardzo długiej linii bazowej (VLBI). Dane radiowe zostały wykonane 75 dni i 230 dni po wybuchu.
„Jestem zdumiony, że Hubble mógł dać nam tak precyzyjny pomiar, który rywalizuje z precyzją osiąganą przez potężne teleskopy radiowe VLBI rozsiane po całym świecie” – powiedział Kunal P. Mooley z Caltech w Pasadenie w Kalifornii, główny autor pracy publikowanej w Nature.
