Ostre zaburzenie stresowe to stan zdrowia psychicznego, który może wystąpić bezpośrednio po traumatycznym wydarzeniu. Może powodować szereg objawów psychologicznych i bez rozpoznania lub leczenia może prowadzić do zaburzenia stresu pourazowego.
Istnieje ścisły związek między ostrym zaburzeniem stresowym (ASD) a zaburzeniem stresowym pourazowym (PTSD). U niektórych osób po przebyciu ASD rozwija się PTSD.
Według Departamentu Spraw Weteranów Stanów Zjednoczonych, około 19 procent osób rozwinie ASD po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia. Każdy reaguje na traumatyczne wydarzenia inaczej, ale ważne jest, aby być świadomym potencjalnych fizycznych i psychologicznych skutków, które mogą wystąpić później.
W tym artykule omawiamy, czym jest ASD, jakie są jego objawy i przyczyny. Omawiamy także diagnostykę, leczenie i zapobieganie.
ASD to stosunkowo nowa diagnoza psychologiczna. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne po raz pierwszy wprowadziło ją do czwartego wydania Diagnostycznego i Statystycznego Podręcznika Zaburzeń Zdrowia Psychicznego w 1994 roku.
Chociaż ASD ma wiele takich samych objawów jak PTSD, jest odrębną diagnozą.
Osoba z ASD doświadcza stresu psychologicznego bezpośrednio po traumatycznym wydarzeniu. W przeciwieństwie do PTSD, ASD jest stanem przejściowym, a objawy utrzymują się zwykle przez co najmniej 3 do 30 dni po wydarzeniu traumatycznym.
Jeśli dana osoba doświadcza objawów dłużej niż miesiąc, lekarz zwykle ocenia ją pod kątem PTSD.
Symptomy
Osoby z ASD doświadczają objawów podobnych do tych z PTSD i innych zaburzeń stresowych.
Objawy ASD należą do pięciu szerokich kategorii:
Objawy intruzji. Występują one, gdy osoba nie jest w stanie przestać powracać do traumatycznego wydarzenia poprzez retrospekcje, wspomnienia lub sny.
Negatywny nastrój. Osoba może doświadczać negatywnych myśli, smutku i niskiego nastroju.
Objawy dysocjacyjne. Mogą one obejmować zmienione poczucie rzeczywistości, brak świadomości otoczenia i niemożność przypomnienia sobie części traumatycznego wydarzenia.
Objawy unikania. Osoby z tymi objawami celowo unikają myśli, uczuć, ludzi lub miejsc, które kojarzą im się z traumatycznym wydarzeniem.
Objawy pobudzenia. Mogą one obejmować bezsenność i inne zaburzenia snu, trudności z koncentracją, drażliwość lub agresję, która może być słowna lub fizyczna. Osoba taka może również czuć się spięta lub czujna i bardzo łatwo dać się zaskoczyć.
Osoby z ASD mogą rozwijać dodatkowe zaburzenia psychiczne, takie jak lęk i depresja.
Symptomy lęku obejmują:
poczucie zbliżającej się zagłady
nadmierne zamartwianie się
trudności z koncentracją
zmęczenie
niepokój
gonitwa myśli
Objawy depresji obejmują:
uporczywe uczucie beznadziejności, smutku lub odrętwienia
zmęczenie
niespodziewany płacz
utrata zainteresowania czynnościami, które kiedyś sprawiały przyjemność
zmiany apetytu lub wagi ciała
myśli o samobójstwie lub samookaleczeniu
Osoby mogą zachorować na ASD po doświadczeniu jednego lub więcej traumatycznych wydarzeń. Zdarzenie traumatyczne może spowodować znaczne szkody fizyczne, emocjonalne lub psychiczne.
Do możliwych zdarzeń traumatycznych należą między innymi:
śmierć bliskiej osoby
zagrożenie śmiercią lub poważnymi obrażeniami
klęski żywiołowe
wypadki samochodowe
napaść seksualna, gwałt lub przemoc domowa
otrzymanie nieuleczalnej diagnozy
przeżycie traumatycznego urazu mózgu
Czynniki ryzyka
Osoba może zachorować na ASD w dowolnym momencie swojego życia. Jednak w przypadku niektórych osób ryzyko wystąpienia tego zaburzenia może być wyższe.
Czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko rozwoju ASD to m.in:
wcześniejsze doświadczenie, bycie świadkiem lub posiadanie wiedzy o traumatycznym wydarzeniu
historia innych zaburzeń psychicznych
występowanie reakcji dysocjacyjnych na traumatyczne wydarzenia w przeszłości
wiek poniżej 40 latZaufane źródło
bycie kobietą
Diagnoza
Lekarz lub pracownik służby zdrowia psychicznego może zdiagnozować ASD. Będą oni zadawać pytania dotyczące traumatycznego wydarzenia i objawów danej osoby.
Pracownik służby zdrowia zazwyczaj diagnozuje ASD, jeśli u osoby wystąpi dziewięć lub więcej objawów ASD w ciągu 1 miesiąca od traumatycznego wydarzenia. Symptomy, które pojawiają się po tym czasie lub utrzymują się dłużej niż miesiąc, mogą wskazywać na PTSD.
Aby zdiagnozować ASD, pracownik służby zdrowia wykluczy również inne możliwe przyczyny, takie jak:
inne zaburzenia psychiczne
używanie substancji
choroby podstawowe
Pracownik służby zdrowia będzie ściśle współpracował z daną osobą, aby opracować plan leczenia odpowiadający jej indywidualnym potrzebom. Leczenie ASD skupia się na zmniejszeniu objawów, poprawie mechanizmów radzenia sobie i zapobieganiu PTSD.
Opcje leczenia ASD mogą obejmować:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Lekarze zazwyczaj zalecają CBT jako leczenie pierwszego rzutu dla osób z ASD. CBT obejmuje pracę z przeszkolonym specjalistą w zakresie zdrowia psychicznego w celu opracowania skutecznych strategii radzenia sobie.
Mindfulness. Interwencje oparte na mindfulness uczą technik radzenia sobie ze stresem i niepokojem. Mogą one obejmować medytację i ćwiczenia oddechowe.
Leki. Pracownik służby zdrowia może przepisać leki przeciwdepresyjne lub przeciwdrgawkowe, aby pomóc w leczeniu objawów.
Zapobieganie
Nie zawsze jest możliwe uniknięcie przeżycia traumatycznych wydarzeń. Istnieją jednak sposoby na zmniejszenie ryzyka rozwoju ASD po tym wydarzeniu.
Mogą one obejmować:
konsultacje z lekarzem lub specjalistą od zdrowia psychicznego po traumatycznym wydarzeniu
szukanie wsparcia u rodziny i przyjaciół
podjęcie leczenia innych zaburzeń psychicznych
pracę z trenerem behawioralnym w celu wypracowania skutecznych mechanizmów radzenia sobie z problemami
odbycie szkolenia przygotowawczego, jeśli praca danej osoby wiąże się z wysokim ryzykiem narażenia na wydarzenia traumatyczne
Podsumowanie
ASD nie jest rzadkim stanem i może wystąpić po doświadczeniu przez osobę traumatycznego wydarzenia. Osoby, których zawód naraża je na traumatyczne wydarzenia, mają wyższe ryzyko rozwoju ASD.
ASD ma bliski związek z PTSD i dzieli wiele tych samych objawów. Jednak ASD jest stanem krótkotrwałym, który zwykle ustępuje w ciągu miesiąca, podczas gdy PTSD jest stanem przewlekłym. Jeśli dana osoba ma objawy ASD przez okres dłuższy niż miesiąc, lekarz może ocenić ją pod kątem PTSD.
Leczenie ma na celu zmniejszenie objawów i pomoc osobie w opracowaniu skutecznych strategii radzenia sobie. Dostępne opcje obejmują CBT, techniki mindfulness i leki.
Pomocą w radzeniu sobie z uczuciami i kontynuowaniu życia po traumatycznym wydarzeniu może być także zwrócenie się do przyjaciół, rodziny i grup wsparcia.
